Budowa układu moczowego człowieka

Anatomia układu moczowego człowieka

W skład układu moczowego człowieka wchodzą dwie nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Nerki są parzystym narządem o kształcie przypominającym ziarno fasoli położonym w przestrzeni zaotrzewnowej jamy brzusznej. Nerka dorosłego człowieka ma około 11-12 centmetrów długości i 6-6,5 centymetrów szerokości.Nerki położone są w tylnej części jamy brzusznej i otoczone są tkanką tłuszczową przestrzeni zaotrzewnowej oraz łącznotkankową powięzią.Ponad górnymi biegunami nerek położone są nadnercza, które należą do układu endokrynologicznego człowieka. Na przekroju nerki wyróżnia się warstwę korową oraz rdzeń nerki. Rdzeń nerki utworzony jest z pięciu do piętnastu piramid nerkowych oddzielonych kolumnami nerkowymi. Wierzchołki piramid zwrócone są do wnętrza nerki i tworzą brodawkę nerkową na szczycie, której zlokalizowane są ujścia przewodów wyprowadzających mocz do kielichów nerkowych. Mocz z kielichów nerkowych spływa do miedniczki nerkowej a następnie moczowodem do pęcherza moczowego skąd przez cewkę wydalany jest zewnątrz.

Nerki

Obie nerki położone są poza jamą otrzewnową, w której zlokalizowane są jelita, wątroba, macica z przydatkami u kobiety. Nerki otoczone są tkanką tłuszczową i powięzią Geroty, które stabilizują ich położenie i stanowią ochronę przed urazami. Prawa nerka położona jest na wysokości 12 kręgu piersiowego i trzeciego kręgu lędźwiowego. Nerka lewa rzutuje się na wysokości 11 kręgu piersiowego i 2 drugiego kręgu lędźwiowego czyli jest wyżej niż prawa co ma związek z sąsiedztwem prawej nerki z wątrobą zlokalizowaną w prawym podżebrzu. W budowie nerki wyróżnia się biegun górny, dolny oraz powierzchnie przednią i tylną i dwa brzegi - przyśrodkowy z wnęką nerkową i wypukły zewnętrzny. We wnęce nerki położonej od strony kręgosłupa i dużych naczyń jamy brzusznej (aorta i żyła główna dolna) znajdują się żyła nerkowa, tętnica nerkowa i moczowód.

Moczowody

W anatomii prawidłowej od każdej z nerek odchodzi pojedynczy moczowód czyli rurka odprowadzająca wyprodukowany przez nerkę mocz do pęcherza moczowego. Moczowody na przekroju poprzecznym mają średnicę około 5-8 milimetrów a ich ściana zbudowana jest z 3 warstw - błony zewnętrznej, błony mięśniowej i błony śluzowej. Moczowód rozpoczyna się w miejscu połączenia miedniczkowo-moczowodowego we wnęce nerki a kończy ujściem pęcherzowym moczowodu na wale międzymoczowodowym w pęcherzu moczowym.

Pęcherz moczowy

Pęcherz moczowy położony jest w miednicy małej tuż za spojeniem łonowym. U mężczyzny pęcherz położony jest do przodu od odbytnicy a u kobiety do przoduy od macicy. W moczowodzie są trzy miejsca jego przewężenia, w których najczęściej dochodzi do zablokowania złogu w przebiegu kamicy moczowodowej czyli sytuacji, w której kamień z nerki wpada do moczowodu potocznie nazywanego przez pacjentów przewodem moczowym. Pierwsze przewężenie jest w miejscu połaczenia miedniczki nerkowej z moczowodem, drugie w miejscu skrzyżowania moczowodu z naczyniami biodrowymi a trzecie w miejscu gdzie moczowód łączy się z pęcherzem moczowym. Pęcherz moczowy pełni funkcję zbiornika na mocz a grubość jego ściany zależna jest od stopnia wypełnienia. W pełni wypełniony pęcherz moczowy ma grubość ściany około 2 milimetrów a zupełnie pusty od 7-10 mm. W ścianie pęcherza wyróżnia się trzy warstwy. Wymieniając od wnętrza pęcherza są to kolejno błona śluzowa i podśluzowa, błona mięśniowa (mięsień wypieracz) oraz błona zewnętrzna.

Cewka moczowa

Cewka moczowa stanowi ostatni odcinek układu moczowoego odprowadzający mocz z pęcherza moczowego na zewnątrz.Cewka moczowa rozpoczyna się ujściem wewnętrznym w dnie pęcherza moczowego i kończy się ujściem zewnętyrznym na szczycie żołędzi u mężczyzn i w przedsionku pochwy u kobiet. Czynnościowo w cewce moczowej wyróżnia się zwieracz wewnętrzny, którego czynność nie może być kontrolowana oraz zwieracz zewnętrzny cewki moczowej, którego czynność jest w pełni kontrolowana przez człowieka.