URS-endoskopowe usunięcie złogu z moczowodu

Kamica układu moczowego towarzyszyła ludzkości od zawsze. Pierwsze wzmianki na temat kamicy układu moczowego i objawów jakie powoduje pochodzą z 4 wieku przed Chrystusem. Rozwój cywilizacji, siedzący tryb życia i nawyki żywieniowe spowodowały, że kamica moczowa jest schorzeniem coraz częstszym a co za tym liczba pacjentów wymagających leczenia zabiegowego rośnie. Pierwsze w historii urologii wziernikowanie moczowodu przeprowadził Young w 1912 wprowadzając cystoskop do bardzo szerokiego moczowodu. Miniaturyzacja sprzętu i rozwój technik kruszenia kamieni spowodowały, że ureteroskopia (URS) jest najczęściej wykonywanym zabiegiem operacyjnym w leczeniu kamicy moczowodowej.

Wskazania do URS

- Kamień w moczowodzie, który nie rokuje samoistnego wydalenia. 80-90% złogów o wielkości od 2-4 milimetrów ulega spontanicznemu wydaleniu. Im kamień w moczowodzie jest bliżej pęcherza moczowego tym szansa na jego spontaniczne wydalenie jest większa
- Nawrotowa kolka nerkowa pomimo stosowania leków o działaniu przeciwbólowym
- Niewydolnośc nerek - narastanie parametrów niewydolności nerek
- Kamień w obu moczowodach
- Kamica moczowodu nerki jedynej
- Całkowite zablokowanie odpływu moczu

W sytuacji gdy kamień w moczowodzie powoduje wodonercze lub utrudniony odpływ moczu z nerki występuje z zakażeniem układu moczowego pierwszym etapem leczenia jest odbarczenie nerki. W celu odbarczenia nerki zakłdany jest cewnik moczowodowy lub cewnik nefrostomijny. Leczenie kamicy może być kontynuowane dopiero po normalizacji parametrów zapalnych.

Przeciwwskazania do URS

Absolutnym przeciwwskazaniem do URS jest zakażenie układu moczowego. Podawany przez kanał ureteroskopu płyn powoduje wzrost ciśnienia w układzie zbiorczym nerki może doprowadzić do urosepsy.

Jak przebiega zabieg URS

Operacja endoskopowego usunięcia kamienia z moczowodu przeprowadzana jest w warunkach sali operacyjnej. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub regionalnym. Pacjent układany jest na plecach ze zgiętymi kończynami dolnymi (pozycja ginekologiczna). Po chirurgicznym myciu zewnętrznych narządów płciowych pole pacjent przykrywany jest jałowymi serwetami. Przez cewkę moczową do pęcherza wprowadzany jest ureterorenoskop - specjalny wziernik wyposażony w kanał roboczy, przez który wprowadzane są narzedzia endoskopowe i sprzęt do kruszenia złogu (włókno lasera, lithoclast). Po uwidocznieniu ujścia moczowodu w moczowodzie umieszca się drut wiodący, po którym wprowadzany jest ureterorenoskop. Po uwidocznieniu złogu urolog przystępuje do jego kruszenia i usunięcia fragmentów.

Cewniki moczowodowe zakładane po URS

Po usunięciu kamienia z moczowodu urolog może zdecydować o pozostawieniu cewnika moczowodowego. Cewnik może być prosty - wyprowadzony przez cewkę moczową oraz cewnik typu DJ (inaczej pig-tail lub JJ). Cewnik prosty usuwany jest z reguły następnego dnia po operacji. Cewnik DJ pozostawiany jest na dłuzszy czas - od kilku dni do kilku tygodni. Celem cewnikowania moczowodu jest zapewnienie niskociśnieniowego spływu moczu do momentu ustąpienia obrzęku moczowodu.

Czego spodziewać się po operacji?

Bezpośrednio po zabiegu pacjent może mieć mdłości lub wymioty spowodowane  zastosowanymi lekami w czasie znieczulenia. Przez 12-24 godzin po operacji pacjent może mieć ataki o charakterze kolki nerkowej, które leczone są lekami przeciwbólowymi lub poprzez założenie cewnika do moczowodu. Krwiomocz czyli krwiste zabarwienie moczu występuje u większości chorych po URS i ustępuje samoistnie w ciągu kilku lub kilkunastu godzin. Uczucie parcia na mocz i nietrzymanie moczu z parcia może być wywołane drażniącym działaniem cewnika założonego do pęcherza lub moczowodu.

Piśmiennictwo

1. Matlaga BR, Lingeman JE. Surgical management of upper urinary tract calculi. In: Wein AJ, Kavoussi LR, Novick AC, Partin AW, Peters CA, editors. Campbell-Walsh Urology. 10th ed. Philadelphia: PA: Elsevier Saunders; 2012. pp. 1357–410