Rodzaje kamicy nerkowej

Kamienie nerkowe nie są jednorodną grupą pod względem struktury chemicznej.

Podział złogów ze względu na zawartość wapnia

Blisko 75% kamieni nerkowych zawiera w swym składzie wapń. Złogi zawierające w składzie wapń zbudowane są z: szczawianu wapnia, hydroksyapatytu i bruszytu. Złogi nie zawierające w swym składzie wapnia zbudowane są z: kwasu moczowego, struwitu, cystyny, złogi zbudowane z leków - np. triamteren.

Częstość występowania poszczególnych złogów w układzie moczowym:

Kamica szawianowo-wapniowa - 70% - najczęściej występujący rodzaj kamicy spowodowany nadmiernym wydalaniem szczawianów w moczu. Szczawiany są produktami przemiany materii, które są nierozpuszczalne w moczu. Nadmierne stężenie szczawianów w moczu może występować u pacjentów z zaburzeniami wchłaniania (choroby zapalne jelita), u pacjentów po przebytej resekcji jelita cienkiego i u chorych, którzy mieli wykonane zespolenie omijające jelita. Nadmierne wydalanie szczawianów w moczu połączone ze zwiększony wydalaneim wapnia w moczu u pacjentów z małą objetością dobową moczu sprzyjają supersaturacji i krystalizacji złogów szczawianowo-wapniowych. Złogi szczawianowo-wapniowe są cieniodajne - widoczne na zdjęciu rentgenowskim.

Kamica moczanowa - 10% przypadków kamicy - złogi zbudowane z kwasu moczowego lub moczanów częściej występują u pacjentów z rozpoznaną dną moczanową. Podstawowym czynnikiem ryzyka kamicy moczanowej jest bogatobiałkowa dieta, w której dominuje białko zwierzęce (mięso wołowe i wieprzowe). Pacjenci z metabolicznym zespołem X (otyłość brzuszna, zaburzenia gospodarki lipidowej, insulinooporność, nadciśnienie tętnicze) częściej chorują na kamicę moczanową w stosunku do zdrowej populacji. Pacjenci z przewlekłym zakażeniem układu moczowego wywołanym przez bakterie rozkładające mocznik (drobnoustroje ureazododatnie) i zwiększonym stężeniem kwasu moczowego w moczu mogą mieć złogi zbudowane z moczanu amonu.

Kamica struwitowa - inaczej kamica zakażona lub infekcyjna spowodowana jest wytrącaniem fosforanu magnezowo-amonowego oraz węglanu apatytu pod wpływem zasadowego odczynu moczu. Kamica struwitowa często prowadzi do powstania złogów odlewowych i ma związek z przewlekłym zakażeniem układu moczowego. Kaminie struwitowe nazywane też kamieniami infekcyjnymi powstają u pacjentów z zakażeniem układu moczowego bakteriami rozkładającymi mocznik. Wśród najczęściej wymienianych bakterii ureazododatnich odpowiedzialnych za powstania kamicy struwitowej wymienia się: Proteus, Pseudomonas, Klebsiella, Mycoplasma, Providencia, Staphylococcus. Wszystkie wymienione bakterie wytwarzają ureazę, enzym odpowiedzialny za rozkład mocznika do amoniaku i dwutlenku węgla powodujący tym samym zasadowy odczyn moczu. Cechą charakterystyczną kamicy struwitowej jest tendencja do tworzenia odlewów układu kielichowo-miedniczkowego. Początkowo złóg odlewowy może obejmować jeden z kielichów nerki by z czasem w całości wypełnić układ kielichowo-miedniczkowy nerki.

Kamica cystynowa - złogi zbudowane z cystyny występują u pacjentów z defektem metabolicznym polegającym na braku wchłaniania cystyny, arginininy, cytruliny i ornityny w jelicie cienkim i cewkach nerkowych. Zwiększone wydalanie cystyny w moczu u pacjentów z cystynurią powoduje powstawanie złogów cystynowych co jest jedynym objawem klinicznym schorzenia. W osadzie moczu pacjentów z kamicą cystynową widoczne są heksagonalne kryształy cystyny.

Kamica polekowa - przykładem leku, którego stosowanie może spowodować jego krystalizację w układzie zbiorczym nerki jest indinavir stosowany w leczeniu zakażenia wirusem HIV-1 w połaczeniu z innymi lekami antyretrowirusowymi.