Kiedy zgłosić się do lekarza w przypadku ataku kolki nerkowej?

Wskazania do konsultacji urologicznej w kolce nerkowej?

Kolka nerkowa może wymagać interwencji urologa co wiąże się z przyjęciem pacjenta do szpitala. Kolka nerkowa przebiegająca z wysoką gorączką, dreszczami i narastającym zastojem moczu w układzie kielichowo -miedniczkowym jest wskazaniem do założenia cenika DJ lub nefrostomii. Kamienie, które nie mogą być wydalone siłami natury lub objawy wywołane przez zablokowany odpływ moczu z nerki mogą wymagać leczenia w warunkach oddziału urologicznego. Pacjenci z niepowikłaną kamicą moczowodową mogą być leczeni ambulatoryjnie pod nadzorem urologa.

Pacjenci wysokiego ryzyka powikłań związanych z kamicą

  Gorączka czyli temperatura powyżej 38 stopni, której mogą towarzyszyć dreszcze i złe ogólne samopoczucie są objawami zakażenia, które nieleczone może doprowadzić do urosepsy.
  Kamica moczowodowa obustronna - rzadko występująca sytuacja gdy u chorego doszło do obustronnej kamicy moczowodowej. Najczęściej jeden ze złogów z moczowodowych jest zastarzały co oznacza, że od dłuższego czasu przebywał w moczowodzie nie powodując dolegliwości.
  Jedyna nerka u pacjenta - w większości przypadków konieczne jest leczenie zabiegowe w oddziale urologicznym. Zachowawczo mogą być leczeni pacjenci z prawidłową czynnością nerek z małym złogiem w moczowodzie, który z dużym prawdopodobieństwem będzie samoistnie wydalony.
  Ciąża - kolka nerkowa u kobiety w ciąży zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego, stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego odejścia wód płodowych. U pacjentek we wczesnej ciąży konieczne jest wykluczenie ciąży ektopowej czyli ciąży rozwijającej się poza jamą macicy.
  Ból - chorzy, którzy nie tolerują doustnych leków przeciwbólowych oraz pacjenci, u których nie uzyskano dostatecznego efektu przeciwbólowego powinni być leczeni dożylnie podawanymi lekami przeciwbólowymi.

Badania laboratoryjne w diagnostyce kolki nerkowej?

Pobranie krwi u chorego z podejrzeniem kolki nerkowej może pomóc w ustaleniu rozpoznania i wykluczeniu innych schorzeń mogących powodować objawy podobne do kolki. Badania laboratoryjne pozwalają na ocenę wydolności nerek i ustalenie czy kolka nerkowa przebiega ze stanem zapalnym co może być wskazaniem do odbarczenia nerki poprzez założenie cewnika do moczowodu lub nakłucia nerki przez skórę - nefrostomia. Wśród podstawowych badań, które mogą wnieść dodatkowe informacje u chorego z kolką nerkową wymienia się:

  Badanie ogólne moczu - u większości pacjentów z kolką nerkową w badaniu ogólnym moczu wystąpują erytrocyty czyli krwinki czerwone. Brak erytrocytów w moczu nie pozwala jednak na jednoznaczne wykluczenie kamicy moczowodowej. Azotyny w moczu i bakterie sugerują zakażenie układu moczowego bakteriami Gram-ujemnymi.
  Morfologia - podstawowe badanie krwi pozwalające na ocenę jej składników morfotycznych. Wysoka leukocytoza (zbyt wysoka ilość krwinek białych odpowiedzialnych za reakcję zapalną) oraz obniżenie liczby płytek krwi może sugerować współistnienie zaburzeń odpływu moczu z nerki ze stanem zapalnym. Należy zwrócić uwagę, że zbyt niska liczba leukocytów może występować u chorych z rozwijającą się urosepsą. U większości pacjentów z kolką nerkowa obserwuje się wzrost leukocytozy (podwyższona liczba WBC).
  Kreatynina i eGFR - podstawowe badania wykonywane w celu oceny wydolności nerek. Podwyższona kreatynina może być wynikem utrudnionego odpływu moczu z nerki. Prawidłowy wynik stężenia kreatyniny nie pozwala na wykluczenie kamicy - u blisko połowy pacjentów z kamicą moczowodową kreatynina jest w normie.
  Elektrolity - ocena stężenia sodu i potasu ma szczególne znaczenie u chorych z pozanerkową niewydolnością nerek w wyniku kamicy i pacjentów z uporczywymi wymiotami w przebiegu kolki nerkowej.
  CRP - białko ostrej fazy, którego stężenie rośnie w przypadku infekcji wykorzystywane jest w diagnostyce i ocenie postępów leczenia u chorych z infekcją bakteryjną.
  Prokalcytonina - marker stosowany w diagnostyce infekcji bakteryjnych pozwalający na wczesne wykrycie procesu zapalnego i monitorowanie skuteczności leczenia w przypadku leczenia zakażonego wodonercza lub roponercza.

Objawy kolki nerkowej

Kolka nerkowa objawia się nagłym, bardzo silnym bólem okolicy lędźwiowej o falowym nasilaniu. U połowy pacjentów występują wymioty lub mdłości spowodowane porażeniem perystaltyki jelit. U pacjentów z kamieniem w dolnym odcinku moczowodu mogą się pojawić objawy ze strony układu moczowego takie jak bolesne parcie na mocz lub cżęstomocz z oddawaniem niewielkich objetości moczu. Ból może promieniować do podbrzusza i zewnętrznych narządów płciowych. Chory cierpiący z powodu kolki nerkowej jest niespokojny, pobudzony i nie może znaleźć dogodnej pozycji, która złagodziłaby ból.

Zalecenia dla pacjentów po ataku kolki nerkowej

Atak kolki nerkowej jest stresującym wydarzeniem dla pacjenta i jego rodziny. W większości przypadków chory z kolką zgłasza się do lekarza rodzinnego, oddziału ratunkowego lub wieczorynkę gdzie otrzymuje leki przeciwbólowe. Po ustąpieniu bólu chory opuszcza gabinet z lekami, które mają złagodzić dolegliwości i ułatwić wydalenie złogu. Pacjent z kamicą moczowodową musi wiedzieć, że ustąpienie bólu nie oznacza, że kamień został wydalony z układu moczowego. Zdarza się, że chory po ataku kolki nerkowej nie ma nawrotu dolegliwości pomimo, że złóg wciąż tkwi w moczowodzie powodując trwałe uszkodzenie nerki. W codziennej praktyce zdarzają się pacjenci ze skrajnym wodonerczem spowodowanym kamicą moczowodu, która przez wiele miesięcy po ataku nie dawała żadnych dolegliwości.

Zaleca się aby chory po ataku kolki nerkowej oddawał mocz przez sitko lub do pojemnika celem uchwycenia złogu. Wydalony kamień powinien być oddany do laboratorium w celu analizy jego składu. Każdy chory po kolce nerkowej powinien być zbadany przez urologa nawet w sytuacji gdy doszło do spontanicznego wydalenia kamienia. Wydalenie kamienia i ustąpienie dolegliwości nie zawsze oznacza, że problem kamicy moczowodowej jest już zakończony.